คุณเคยเป็นไหม กับหนังหรือซีรีย์หลายพันเรื่องใน NETFLIX, HBO ฯลฯ สุดท้ายก็เลือกหนังที่อยากดูไม่ได้ และเวลาก่อนเข้านอนก็หมดลงทำให้คืนนั้นหลับไปทั้งๆที่ไม่ได้ดูเรื่องไหนจบเป็นชิ้นเป็นอัน

หรือ

ง่วนอยู่กับการเลือกประเภทอาหารใน Grab Food ทั้งเรื่องโค้ดลดราคา ค่าส่ง และหิวเกินกว่าจะรอเวลาที่อาหารมาส่งถึง สุดท้ายก็หิวจนต้องต้มบะหมี่สำเร็จรูปกินเองแทน เสียเวลาไปกับการเลือกมากมายแต่สุดท้ายก็ได้ตัวเลือกที่ไม่ตรงกับที่ตั้งใจไว้ นี่เองตัวอย่างของการตัดสินใจไม่ได้ที่เรียกว่า  Paradox of Choice หรือ FOBO

หลายๆครั้งที่ตัวเลือกมากมายทำให้เราไม่ได้เลือก

.

เรามีตัวเลือกมากมายในชีวิตรอบๆตัวเรา แทนที่ตัวเลือกเหล่านั้นจะทำให้เราพอใจกับหนทางที่เราจะเลือก แท้จริงแล้วมันกลับบั่นทอนแรงกายแรงใจในการเลือกของเราไปเสียอีก มีการวิจัยหนึ่งที่ตรวจสอบคลื่นสมองของผู้ทดลองระหว่างการมีตัวเลือกมากๆกับตัวเลือกน้อยๆ ผลที่ได้คือ ตัวเลือกที่น้อยกว่าทำให้สมองรู้สึกผ่อนคลายกว่า

สิ่งนี้ถูกพูดถึงในหนังสือของนักจิตวิทยาที่ชื่อว่า Barry Schwartz ในปี2004 ที่เรียกปรากฏการณ์นี้ว่า “Paradox of choice” หรือหลายๆคนเรียกมันง่ายๆว่า “FOBO” ที่มาจากวลีที่ว่า “The Fear of Better Options”

Paradox of choice หรือ FOBO คืออะไร

การไม่มีตัวเลือกเลยมักเป็นเรื่องที่หลายคนไม่พึงประสงค์ อย่างน้อยการได้มีตัวเลือกอาจทำให้เจอหนทางที่ดีกว่า ปรากฏการณ์ที่เรียกว่า Paradox of choice หรือ FOBO (Fear of better options) นี้คือเหตุการณ์ที่ผู้เลือกมีตัวเลือกมากขึ้น ทั้งๆที่น่าจะรู้สึกดีที่มีตัวเลือกให้เลือกมากมายตามต้องการ แต่กลับกลายเป็นว่าผู้เลือกกับรู้สึกกังวลมากกว่าเดิมและรู้สึกมีปัญหากับแนวทางการเลือกนั้นเสียอีก

การทดลองที่น่าสนใจหนึ่งของนักจิตวิทยาคือ การแบ่งคนออกเป็น2กลุ่ม

1. กลุ่ม Minimizer หรือรู้จักกันในชื่อที่ว่า “Satisficers” คือ กลุ่มที่ค้นหาข้อมูลจนกระทั่งเจอตัวเลือกที่เขาคิดว่าดีเพียงพอสำหรับพวกเขาแล้ว หลังจากนั้นจะหยุดการค้นคว้าข้อมูล เรียกได้ว่าเป็นกลุ่มพอเพียง พอใจ (Satisfied สมชื่อ) กับตัวเลือกที่เหมาะกับตัวเองไม่ว่าบนโลกนี้อาจจะมีตัวเลือกที่น่าจะทำให้พอใจมากกว่าเขาก็ไม่ค้นหาข้อมูลต่อแล้ว

2. กลุ่ม Maximizer คือ กลุ่มที่ต้องการหาตัวเลือกที่ดีที่สุดที่มีอยู่บนโลกใบนี้เท่าที่พวกเขาจะหาได้

ตัวเลือกที่มากเกินไปกลับทำให้กังวัลใจมากขึ้น

.

ในบรรดา 2 กลุ่มนี้ กลุ่ม Maximizer มีแนวโน้มจะเจอกับเหตุการณ์ Paradox of Choice หรือ FOBO มากกว่าและเป็นไปได้สูงว่าแม้จะมีตัวเลือกที่เลือกแล้วแต่ก็อาจจะรู้สึกเสียดายหรือผิดหวังกับตัวเลือกที่ไม่ได้เลือก (ทั้งๆที่ตัวเองตัดสินใจไม่เลือกเอง)

เคยเป็นไหมกับบุฟเฟ่ต์ที่มีอาหารหลากหลายชนิดที่กินยังไงก็ไม่ครบ หลังหมดเวลากลับรู้สึกไม่แฮปปี้เท่าก๋วยเตี๋ยวต้มยำชามเดียว

.

แล้วจะแก้ปัญหา Paradox of choice หรือ FOBO อย่างไร

คำตอบที่ง่ายที่สุดจากการทดลองก็คือ เราควรจะพยายามปรับตัวให้เป็นคนประเภท Satisficer เลือกแล้วเราชอบกับตัวเลือกนั้นก็คือจบ แต่ในความจริงคนเราไม่ได้เปลี่ยนกันง่ายแบบนั้น แนวทางข้างล่างนี้จึงเป็นอีกทางเลือกสำหรับการแก้ปัญหา

1.วางตัวเลือกต่างๆลงในบริบทที่ถูกต้อง หลายๆคนกลัวกับการเลือกที่ผิด และเชื่อว่าการเลือกที่ถูกต้องคือการเลือกที่ตัวเลือกนั้นทำให้เกิดผลลัพธ์ที่ดีที่สุด แต่ความจริงไม่ได้เป็นเช่นนั้น เพราะอะไร? เพราะว่าผลลัพธ์ที่ดีที่สุดเกิดขึ้นจากการตัดสินใจของเราส่วนหนึ่ง ผลลัพธ์อีกส่วนหนึ่งเกิดขึ้นจากปัจจัยที่เราควบคุมไม่ได้ เช่น คุณเลือกสถานที่เที่ยวที่ตั้งใจว่าจะไปจากจำนวนหลายๆจังหวัดที่เลือกไว้ แต่กลายเป็นว่าฝนตกในช่วงที่ไปเที่ยวจังหวัดที่เลือกเสียเป็นส่วนใหญ่, การเลือกห้องเช่าที่ดีที่สุดแต่กลับเจอเพื่อนข้างห้อง(ที่มาทีหลัง)ที่สร้างความรบกวนให้ จากตัวอย่างเหล่านี้ ไม่ว่าคุณจะหาข้อมูลมากมายแค่ไหน ก็ไม่สามารถสร้างผลลัพธ์ที่ดีที่สุดได้ ดังนั้นแล้วความเสียดายหรือผิดหวังไม่ควรเกิดขึ้นกับส่วนที่คุณเป็นคนตัดสินใจ  นี่คือจุดที่หลายคนมองข้ามไปใน Paradox of Choice หรือ FOBO

.

2. ถามตัวเองก่อนว่าสิ่งที่ต้องการคืออะไรกันแน่ ก่อนที่จะไปมองยังตัวเลือกต่างๆที่มีอยู่ เพราะตัวเลือกต่างๆเหล่านั้นอาจจะครอบงำความคิด ความต้องการที่แท้จริงของคุณ และนั่นก็คือสาเหตุของความเสียดายและผิดหวังหลังจากเลือกไปแล้วว่าทำไมไม่ตรงกับความต้องการ ดังนั้นนิยามความต้องการของคุณออกมาก่อนและจับความต้องการของคุณให้เข้ากับตัวเลือกที่มีอยู่ ถ้าเข้ากันได้ก็ควรจะจบ

ถามตัวเองก่อนว่าต้องการอะไรกันแน่

3. เขียนมันลงกระดาษ เขียนสิ่งที่คุณต้องการกับตัวเลือกที่คุณมีลงกระดาษจะสามารถไขข้อข้องใจของ Paradox of Choice หรือ FOBO ได้ชัดเจนขึ้นกว่าคิดแต่ในหัวสมอง การเขียนหรือวาดออกมาเป็นแผนภาพจะทำให้คุณเห็นสิ่งที่เกินและสิ่งที่ขาด เมื่อได้ข้อมูลที่ชัดเจนขึ้นก็ทำให้คุณตัดสินใจง่ายขึ้น

เขียนลงกระดาษเพื่อให้เห็นภาพและข้อมูลที่ง่ายก่อนตัดสินใจ

.

4. Head or Tail ถ้าทุกตัวเลือกไม่สามารถแก้ Paradox of Choice หรือ FOBO ได้เลย นั่นพอจะตีความได้ว่า ไม่ว่าตัวเลือกไหนก็คือรับได้ทั้งหมด (หลังจากตัดตัวเลือกที่ไม่น่าเลือกออกไปแล้ว) แบบนี้ดูจะยิ่งง่ายใหญ่ ก็แค่โยนหัวก้อยหรือไม่ก็ทอยลูกเต๋า ออกหน้าไหนก็เลือกตัวเลือกนั้น ไม่ต้องเสียดายหรือเสียใจเลย เพราะมันเป็นตัวเลือกไหนก็ได้ตั้งแต่แรก (มิเช่นนั้นคงเลือกได้เองนานแล้ว)

การโยนเหรียญหรือทอยลูกเต๋าก็เป็นทางเลือกที่ดีอันหนึ่ง

.

นอกจาก Paradox of Choice หรือ FOBO และ คุณเคยเจอ Paradox of Love กันบ้างไหม ลองหันกลับมาที่คนรักใกล้ตัวหรือแฟนคุณ คุณเคยคิดไหมว่าเสียดายที่ไม่ได้เลือกคนอื่น แต่กลับมาเลือกคนนี้ ในความจริงแล้วคุณไม่จำเป็นต้องเสียดายเลยเพราะคุณเลือกจากความพอใจของคุณ สิ่งที่เกิดขึ้นหลังจากคุณเลือกแล้วเป็นสิ่งที่คุณไม่อาจควบคุมได้ และถึงแม้ว่าคุณจะจินตนาการว่าได้เลือกคนอื่นที่1 ความเสียดายนั้นก็จะยังคงเกิดขึ้นอยู่ดีว่าทำไมคุณถึงไม่เลือกคนอื่นที่2, ที่3,… อย่างไม่จบสิ้น ดังนั้นโฟกัสกับความต้องการที่แท้จริงของตัวเองและสร้างตัวเลือกกับผลลัพธ์ที่ดีที่สุดด้วยมือคุณเองตั้งแต่ตอนนี้ดีกว่าครับ

เพื่อนคุณคงดีใจ ถ้าคุณแชร์เรื่องราวดีๆไปให้